John Wyndham Parkes Lucas Beynon Harris, znany jako John Wyndham, to jeden z najważniejszych twórców brytyjskiej science fiction XX wieku. Jego najbardziej znana powieść, „Dzień tryfidów”, na trwałe wpisała się w kanon literatury fantastycznej, a kolejne książki ugruntowały jego status jako mistrza inteligentnej, subtelnie niepokojącej prozy science fiction. W odróżnieniu od wielu amerykańskich twórców tego gatunku, Wyndham unikał klasycznych historii o kosmitach i technologicznych utopiach, zamiast tego skupiając się na psychologicznych, społecznych i filozoficznych konsekwencjach katastrof i zmian w rzeczywistości.
Życiorys – droga do literatury
John Wyndham urodził się 10 lipca 1903 roku w małym miasteczku Knowle w hrabstwie Warwickshire w Anglii. Był synem George’a Beynona Harrisa, barristera (adwokata), i Gertrude Parkes. Po rozwodzie rodziców w 1911 roku wraz ze swoim młodszym bratem, Vivianem Beynonem Harrisem (który również został pisarzem), uczęszczał do różnych prywatnych szkół. Ostatecznie ukończył Bedales School w Hampshire – znaną z liberalnego podejścia do edukacji i rozwijania kreatywności uczniów.
Po zakończeniu nauki próbował różnych zajęć: zajmował się rolnictwem, studiował prawo, pracował w reklamie i sztuce komercyjnej. Żadne z tych zajęć nie przyniosło mu jednak satysfakcji ani stabilności finansowej, dlatego w 1925 roku postanowił spróbować swoich sił w pisaniu. Początkowo tworzył opowiadania science fiction oraz kryminały, publikując je pod różnymi pseudonimami: John Beynon, John Beynon Harris i Lucas Parkes.
Podczas II wojny światowej służył jako cenzor w Ministerstwie Informacji, a następnie dołączył do Royal Signals, gdzie zajmował się komunikacją wojskową. Brał udział w lądowaniu w Normandii (Operacja Neptun), co miało wpływ na jego późniejsze pisanie – wiele jego powieści porusza tematykę zagrożeń wojennych, globalnych katastrof i niepewnej przyszłości ludzkości.
Po wojnie Wyndham, zainspirowany sukcesem literackim swojego brata, postanowił powrócić do pisania. Zmienił styl i po raz pierwszy użył pseudonimu John Wyndham, pod którym w 1951 roku wydał „Dzień tryfidów” – powieść, która na zawsze zmieniła jego karierę i uczyniła go jednym z czołowych twórców brytyjskiej fantastyki.
Najważniejsze powieści Johna Wyndhama
1. Dzień tryfidów (1951)
Bez wątpienia najbardziej znana powieść Wyndhama, która uczyniła go gwiazdą literatury science fiction. Akcja rozpoczyna się po tajemniczym globalnym fenomenie – większość ludzkości traci wzrok po obserwacji niezwykłego zjawiska świetlnego na niebie. W tym samym czasie agresywne, inteligentne rośliny – tryfidy, które potrafią się poruszać i atakować ludzi, zaczynają przejmować kontrolę nad światem.
Książka to nie tylko thriller o przetrwaniu, ale także refleksja nad kruchością cywilizacji oraz sposobami, w jakie ludzkość reaguje na kryzys. Powieść była wielokrotnie ekranizowana, a jej wpływy widoczne są w wielu późniejszych dziełach popkultury, np. w „28 dni później” czy „The Walking Dead”.
2. Przebudzenie Krakena (1953)
W tej powieści Wyndham opisuje inwazję obcych, ale nie w klasycznym stylu. Tajemnicze istoty z kosmosu przybywają na Ziemię i osiedlają się w głębinach oceanów, prowadząc subtelną i stopniową inwazję. Powieść ukazuje jak społeczeństwa bagatelizują zagrożenie, nie chcąc przyjąć do wiadomości, że katastrofa może mieć miejsce. Wyndham po raz kolejny skupia się na psychologii postaci i społecznym chaosie, który towarzyszy nieuchronnemu upadkowi.
3. Poczwarki (1955)
Wielu czytelników uważa „Poczwarki” za jego najlepsze dzieło. Akcja rozgrywa się w przyszłości, w której ludzkość została zniszczona przez globalny kataklizm nuklearny, a w jednym z ocalałych społeczeństw każdy człowiek z fizycznymi deformacjami jest eliminowany.
Główni bohaterowie to grupa dzieci obdarzonych telepatycznymi zdolnościami, ukrywających swój dar przed światem, który nie toleruje odmienności. To głęboko poruszająca historia o strachu przed innością, totalitaryzmie i ewolucji ludzkości.
4. Kukułcze jaja z Midwich (1957)
Książka ta posłużyła jako inspiracja do kultowego horroru „Wioska przeklętych”. Akcja toczy się w brytyjskiej wiosce, gdzie po tajemniczym zdarzeniu wszystkie kobiety zachodzą w ciążę, rodząc dzieci o srebrnych oczach i nadnaturalnych zdolnościach umysłowych.
Wyndham po mistrzowsku buduje atmosferę niepokoju, tworząc metaforyczne ostrzeżenie przed utratą kontroli nad własnym losem i zagrożeniami związanymi z manipulacją genetyczną.
Styl i znaczenie twórczości Wyndhama
Twórczość Johna Wyndhama wyróżniała się specyficznym podejściem do science fiction. W przeciwieństwie do wielu amerykańskich pisarzy tego gatunku, którzy koncentrowali się na technologii, podróżach kosmicznych czy spektakularnych inwazjach, Wyndham skupiał się na:
- Realistycznych reakcjach ludzi na katastrofy,
- Społecznych konsekwencjach nadnaturalnych wydarzeń,
- Psychologicznych aspektach zmian w rzeczywistości,
- Zagrożeniach wynikających z własnych działań ludzkości (wojna, genetyka, technologia).
Jego powieści często określane są mianem „logical fantasy” – fantastyki, która rozwija się w sposób spójny i realistyczny, bez nadmiernych spekulacji technologicznych.
Śmierć i dziedzictwo
John Wyndham zmarł 11 marca 1969 roku w wieku 65 lat. Do końca życia mieszkał w Petersfield w Hampshire, razem ze swoją żoną Grace Wilson, którą poślubił w 1963 roku.
Jego książki do dziś są wydawane, adaptowane na potrzeby kina i telewizji, a jego wpływ na literaturę science fiction jest niezaprzeczalny. Dzięki swoim powieściom Wyndham zdołał przekształcić science fiction w bardziej psychologiczny i intelektualny gatunek, otwierając drogę dla wielu współczesnych pisarzy.
Jeśli jeszcze nie czytaliście jego książek – warto sięgnąć po nie i odkryć niezwykły świat literatury Johna Wyndhama!
Sponsor artykułu:
Bet.pl to polski katalog firm bukmacherskich, który dostarcza użytkownikom kompleksowych informacji na temat legalnych bukmacherów działających w Polsce. Serwis gromadzi dane o aktualnych ofertach, bonusach powitalnych, metodach płatności oraz opiniach graczy, pomagając w wyborze najlepszego operatora zakładów sportowych. Dzięki szczegółowym recenzjom i porównaniom, Bet.pl jest cennym źródłem wiedzy zarówno dla początkujących, jak i doświadczonych typerów, którzy poszukują rzetelnych informacji o bukmacherach online. Sprawdź: bukmacherzy – bet.pl
Materiał zew.